Τερηδόνα Θηλασμού ή Τεριδόνα του μπιμπερό

Μαρία Πελαργίδου D.D.S., M.Clin.Dent.
Παιδοδοντίατρος


Η τερηδόνα της βρεφικής ηλικίας μπορεί να προσβάλλει τα παιδικά δόντια από τον πρώτο κιόλας χρόνο της ζωής. Χαρακτηρίζεται από ραγδαία εξέλιξη, γιαυτό και αν δεν προληφθεί ή αντιμετωπισθεί έγκαιρα οδηγεί ταχύτατα σε νέκρωση των δοντιών.
Aναφέρεται και ως τερηδόνα θηλασμού ή τερηδόνα του μπιμπερό, γιατί προκαλείται κυρίως από παρατεταμένο θηλασμό και λανθασμένη χρήση μπιμπερό. Εντούτοις, η εμφάνισή της σχετίζεται άμεσα και με τη στοματική υγεία της μητέρας.

Κλινική εικόνα τερηδόνας των βρεφών και νηπίων

Αρχόμενη
Χαρακτηριστικές λευκές κηλίδες που εντοπίζονται στις μπροστινές επιφάνειες των επάνω πρόσθιων δοντιών, ακολουθούν τη γραμμή των ούλων και δε φεύγουν με το βούρτσισμα
Όχι πόνος

Προχωρημένη
Καφέ κηλίδες ή κοιλότητες στα παραπάνω σημεία
Επέκταση και στα πίσω άνω και κάτω δόντια
Πόνος κατά το βούρτσισμα ή το φαγητό

Τερηδόνα, μια χρόνια λοιμώδης νόσος

Η τερηδόνα είναι μια μακροχρόνια πάθηση των δοντιών, που οφείλεται σε συγκεκριμένα μικρόβια της οδοντικής πλάκας. Τα μικρόβια αυτά μεταβολίζουν τα σάκχαρα των τροφών και παράγουν οξέα, που προοδευτικά προκαλούν απασβεστίωση και αποσύνθεση των σκληρών ιστών των δοντιών από την επιφάνεια προς το βάθος. Εάν δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα, η τερηδόνα επεκτείνεται στα βαθύτερα στρώματα του δοντιού, όπου και η εξέλιξή της είναι ταχύτερη. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η προσβολή του νεύρου και η νέκρωση του δοντιού.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την εμφάνιση τερηδόνας είναι η ύπαρξη μικροβιακής πλάκας και σακχάρων στο στόμα για αρκετό χρόνο. Για την εκδήλωση ωστόσο ή όχι της τερηδόνας συνεπικουρούν και κάποιοι βιολογικοί παράγοντες, οι οποίοι διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Αυτοί είναι η ανοσολογική κατάσταση του ατόμου, η ποσότητα και η σύσταση του σάλιου, καθώς και η ευπάθεια των δοντιών. Η τερηδόνα δεν κληρονομείται.

Γιατί τερηδόνα από τόσο νωρίς?

Η τερηδόνα βρεφικής και νηπιακής ηλικίας εμφανίζεται στα πρόσθια δόντια της άνω γνάθου σε παιδιά ηλικίας 2-3 ετών ή και νεώτερα. Σύμφωνα με τα παραπάνω, τα κύρια αίτιά της, σε συνδυασμό πάντα με τους προδιαθεσικούς παράγοντες που αναφέρθηκαν, είναι

Υψηλά επίπεδα τερηδονογόνων μικροβίων στο στόμα. ΄Εχει βρεθεί ότι στα παιδιά που αναπτύσσουν τερηδόνα σε τόσο νεαρές ηλικίες υπάρχει από τους έξι κιόλας μήνες, υψηλή συγκέντρωση στρεπτοκόκκων mutans και γαλακτοβακίλλων, που είναι τα κατεξοχήν τερηδονογόνα μικρόβια. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι τα μικρόβια αυτά μεταδίδονται πρωτίστως από τη μητέρα. Συνήθεις τρόποι μετάδοσης είναι η δοκιμή του γάλακτος ή του φαγητού από τη μητέρα με το ίδιο κουτάλι ή θηλή μπιμπερό, η χρήση κοινού πηρουνιού ή οδοντόβουρτσας, κ.α.
Κατανάλωση σακχάρων για παρατεταμένο χρόνο. Σάκχαρα που προκαλούν τερηδόνα είναι η σουκρόζη, η γλυκόζη, η φρουκτόζη και η μαλτόζη που περιέχονται σε διάφορες τροφές και φρούτα. Η λακτόζη, που περιέχεται στο γάλα, είναι πολύ λιγότερο τερηδονογόνα και επιπλέον η δράση της αντιρροπείται από τις υψηλές συγκεντρώσεις ασβεστίου και φωσφόρου του γάλακτος. Εντούτοις, το γάλα της μητέρας έχει μεγαλύτερη συγκέντρωση λακτόζης και πολύ λιγότερο ασβέστιο και φώσφορο από το αγελαδινό, με αποτέλεσμα να είναι περισσότερο τερηδονογόνο. Με βάση τα παραπάνω, για την εμφάνιση τερηδόνας στα βρέφη και νήπια μπορούν να ενοχοποιηθούν συνήθειες όπως
Ο θηλασμός κατά τη διάρκεια της νύχτας ή και για πάνω από ένα χρόνο
Η χρήση μπιμπερό με γάλα, φρουτοχυμό ή άλλο ζαχαρούχο ρόφημα τη νύχτα ή για μεγάλο χρονικό διάστημα
Η χρήση πιπίλας βουτηγμένης σε μέλι ή μαρμελάδα

Οδηγίες πρόληψης για τις μητέρες
Φροντίστε να ενημερωθείτε πριν ακόμα από τη γέννηση του παιδιού σας για την κατάσταση των δοντιών σας. Προχωρήστε σε οδοντικές θεραπείες που εκκρεμούν και εφαρμόζετε πολύ καλή καθημερινή στοματική υγιεινή. Υπάρχει ακόμα και η δυνατότητα μικροβιακής ανάλυσης του σάλιου για να γνωρίζετε επακριβώς πόσο βλαβερό μπορεί δυνητικά να είναι το σάλιο σας για το παιδί σας!
Να είστε προσεκτικές στη χρήση κουταλιών, πηρουνιών, μπιμπερό , πιπίλας, οδοντόβουρτσας κλπ, για να αποφύγετε κατά το δυνατόν τη διασπορά μικροβίων, ιδιαίτερα εάν έχετε υψηλό δείκτη τερηδόνας.
Εάν το παιδί σας θηλάζει κατά βούληση και για μεγάλο διάστημα, φροντίζετε να μην παραμένει το γάλα επάνω στα δόντια του πολλές ώρες. Τα δόντια πρέπει να καθαρίζονται τακτικά με ελάχιστη ποσότητα φθοριούχου οδοντόπαστας.
Χρησιμοποιείτε σωστά το μπιμπερό. Είναι καλό να μην παραμένει στο στόμα πολλές ώρες ή τη νύχτα και να μην προσθέτετε ζάχαρη στο περιεχόμενό του. Φροντίζετε πάντα να πλένετε τα δόντια του παιδιού σας μετά τη χρήση του.
Ξεκινήστε επισκέψεις στον παιδοδοντίατρο από το πρώτο περίπου έτος της ηλικίας του παιδιού σας. Εκείνος θα είναι σε θέση να σας ενημερώσει για το ποσοστό πιθανότητας εκδήλωσης τερηδόνας με βάση το ιστορικό του, το δικό σας, και τις συνήθειές του. Επίσης, θα είναι σε θέση να κάνει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα πρόληψης με βάση τις ανάγκες του παιδιού.
Εάν έχετε ήδη ενδείξεις τερηδόνας, επισκεφτείτε τον παιδοδοντίατρο το συντομότερο. Η τερηδόνα των βρεφών έχει πολύ ταχύτερη εξέλιξη από αυτή των ενηλίκων. Εάν υπάρχουν βλάβες σε αρχόμενο στάδιο, είναι δυνατόν να αναχαιτιστούν. Οι πιο προχωρημένες είναι δυνατόν να θεραπευτούν χωρίς απαραίτητα το παιδί να χάσει τα δόντια του.

http://www.babyonline.gr